ئه‌مڕۆ 3-4 شتم نووسی به هه‌ندێكیان تێر تێر پێكه‌نیم و بڕیارم دا درێژه‌ی پێبده‌م و بیخه‌مه وێبلۆگه‌وه. به‌ڵام بۆنی خۆشی پڵاوو چزوبزی مامر هۆشی لێبڕیم و به‌سه‌ره‌و قۆلانج به‌ره‌و چێشتخانه كه‌وتمه ته‌قله لێدان و هه‌تا توانیم تێمكرد وپاشان دوو چای عه‌نابیشم به‌سه‌ردا كرد. دوای بیرم كرده‌وه ئاهووو خۆ من شتێكم به‌سه‌ر كه‌مپیوته‌ره‌وه‌یه، به‌ڵام تازه له ده‌ست ده‌رچوو ئه‌و شاكاره‌م ئاسه‌واریشی نه‌مابوو. دووباره ویستم بینووسمه‌وه... ئه‌مجاره‌یان تێر تێر گریام... ئه‌و كۆمیدیای پێشووه بوو به تراژیدیابه هیچ شێوه‌یه‌ك فرمێسك و لوشمه لوشمم نه‌ده‌وه‌ستا... نه‌خێر سوودی نه‌بوو. چووم جاكه‌تم له‌به‌ركرد " نه‌خه‌ڵه‌تێن بڵێن هاوینه ..." ئه‌و شتانه له سوێد ناخوات. خولاسه كاڵه و پێتاوم له‌به‌ركرد و به‌ره‌و دارستان كه‌وتمه ڕێ. له‌وێ وه‌كو دابی كوردان چوومه سه‌ر به‌ردێك قووت لێی دانیشتم و هۆر هۆڕ ئاو به چاوما چه‌شنی بارانی به‌هار ده‌باری. دوای ئه‌وه‌ سووك و باریك هاتمه‌وه بۆ ماڵێ. دڵم ئارام بووه‌وه...  
ئێستا نه پێكه‌نینم دێت نه گریان. نه دڵم زۆر خۆشه نه ناخۆش... ئه‌رێ بۆ ئێوه ئاسانه كۆنترۆڵی هه‌سته‌كانتان؟ ده‌ربڕین یان ده‌رنه‌‌بڕینی هه‌سته‌كانتان بۆ زه‌حمه‌ته؟ نازانم پیریه، یان چی. كه جاران باشتر و به‌هێز تر بووم بۆ خۆڕاگری. ئێستا، نا... هه‌ر زوو هه‌موو شتێك له چاوه‌كانمدا ده‌خوێنرێته‌وه... سبه‌ی ده‌بێت چاویلكه‌یه‌كی ڕه‌ش بكڕم. با ئه‌وكتێبه كراوه داخراو بێت. كه‌س به ڕازی خۆشحاڵی و غه‌مگینیم نه‌زانێت...
 

به‌ڵێنی هیچت پێ ناده‌م
ئه‌وه‌نده ده‌زانم، ئێستا، خۆشم ده‌وێی،
ئێستا، وه‌كو هیمۆگڵۆبین،
له‌ ناو خوێنمدا ده‌گه‌ڕێی!
***
دڵی من سارنجۆك نیه
دڵنیات كا
كه تۆ تێیدا قه‌ت ناگۆڕێی هه‌تا ده‌مرم.
تۆ میوه نیت،
دڵی منیش كارگه نییه
تاكو له‌وێ له قوتووت كه‌م هه‌ڵتگرم!
***
به‌ڵێنی هیچت پێ‌ناده‌م
ئه‌وه‌نده ده‌زانم، ئێستا، خۆشم ده‌وێی،
ئێستا، وه‌كو هیمۆگڵۆبین،
له ناو خوێنمدا ده‌گه‌ڕێی!

عه‌بدوڵا په‌شێو

سه‌رم دێشێت و ده‌ست نه‌وه‌ستاو نازانم شتێكم به‌ سه‌ر بلۆگی خۆمدا هێناوه... تازه كار له كار ترازا. كۆمێنته خۆشه‌كانی ئێوه‌ش نه‌ما، ببورن!
ئه‌رێ ئێوه له بیرتانه دوێنێ چیتان خواردووه؟ كابرا ده‌پرسێت پێش 10 ساڵ چ كتێبگه‌لێكتان ده‌خوێند له مه‌كته‌ب؟!
****
بیستوومه جوله‌كه كه به‌یانیان له خه‌و هه‌ڵده‌ستێت ده‌ستده‌كاته دوعا كردن: یاڕڕڕڕڕه‌بی ئه‌ڵحه‌میلا 1000 جار شوكور بۆ به‌شت وه‌كو ژن خه‌لقت نه‌كردم... باسیان نه‌كرد ژنی جوله‌كه‌كه چۆن شوكری خوا ده‌كات؟ من ده‌ڵێم له‌وانه‌یه ئه‌ویش بڵێ: خوایه گیان 1000 جار شوكور كه وه‌ك ئه‌م پیاوه بێعه‌قڵت نه‌كردم!
****
پێغه‌ممه‌ر (د.خ) حه‌زره‌تی عایشه‌ی له ته‌مه‌نی 6 ساڵیدا به ده‌زگیران كرد و له‌‌به‌رئه‌وه‌ی جارێ مناڵ بوو تا ته‌مه‌نی 9 ساڵی سه‌بری لێكرد و له 9 ساڵیدا قه‌ومانی!... به‌ڵام خه‌فه‌ت مه‌خۆن له ماوه‌ی ئه‌و 4 ساڵه‌شدا به شێوه‌ی خۆی ده‌ستبازی ده‌گه‌ڵ ده‌كرد.
***
له‌م شه‌وانه‌دا چاوپێكه‌وتنێكیان له‌گه‌ڵ هیلاری كلینتۆن له تێڤی پیشاندا. باس هاته سه‌ر باجی مۆنیكا و درۆكانی كلینتۆن. هیلاری هه‌ناسه‌یه‌كی قووڵی هه‌ڵكێشاو گووتی: "هاوڕێیه‌كی تیێۆلۆگم هه‌یه له‌و كاتانه‌دا هه‌رده‌م له‌گه‌ڵم بوو. ئه‌و به منی گووت كه مرۆڤ به دوو شێوه گوناح ده‌كات یه‌ك له‌به‌ر خۆڕانه‌گری. واته مرۆڤ به‌رامبه‌ر ویست و ئاره‌زوو خۆڕاناگرێت و گوناح ده‌كات نه‌ك له‌به‌ر ئه‌وه‌ی مرۆڤێكی خراپ بێت. دوو: ئه‌وه‌ی تۆ گوناح بكه‌یت له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ده‌ته‌وێ بیكه‌یت. بیلیش له‌ به‌شی یه‌كه‌م بوو. من ده‌زانم مرۆڤێكی باشه به‌ڵام خۆڕاگر نه‌بوو. له‌به‌ر ئه‌وه به‌خشیم!"

من هیج ناڵێم. ئه‌ه، زیپ، ده‌مم به‌ست. به‌ڵام خه‌ڵكینه خۆتان وه‌رن و گوێ له‌م قسانه بگرن... ئاخر بیل كلینتۆن له كلۆسته‌ر ده‌ژیا و له ژنه‌وه دوور بوو كه خۆی ڕاناگرێت؟ ئه‌ی ژنی نه‌بوو كه وای كرد؟ یان با هه‌ر هیچ نه‌ڵێم.... به‌خوا چاك مه‌لا و قه‌شه‌ و ئه‌و كۆمه‌ڵه ئاینیان دروست كردووه بۆ كڵاو له سه‌ر نانی خه‌ڵك. منیش سبه‌ی ده‌چم بانكێك ده‌بڕم... كه‌سیش بۆی نیه بمخاته به‌رده‌م یاسا، ئاخر من مرۆڤێكی باشم به‌ڵام یه‌ك عه‌یبم هه‌یه خۆڕاگر نیم به‌رامبه‌ر ئه‌و هه‌موو شته خۆشانه‌ی كه له دونیادا هه‌یه و من ناتوانم چێژی لێ‌بیبنم... له‌به‌ر ئه‌وه‌یه گوناح ده‌كه‌م، هیچ مه‌به‌ستێكی خراپم نییه.

ئه‌گه‌ر چووی بۆ هه‌ولێر...

هه‌مووی دوو سێ ڕۆژ بوو بارو بنه‌م له هه‌ولێر دانابوو كه ناسیاوێكم گووتی:" بزانم ده‌زانی به لووت ده‌ڵێن چی؟" گووتم " كه‌پوو" . گووتی باشه به كه‌وچك ده‌ڵێن چی؟ ئه‌و‌ه‌یانم نه‌زانی... ب‌ڵام ئێستا ده‌زانم كه پێیده‌ڵێن" میلاك" یان" میراك".
***
جلوبه‌رگی ژنه‌ به‌ته‌مه‌نه‌كانیان هه‌میشه ڕه‌شه. ئه‌وه‌ی كه من زۆرم پێسه‌یر بوو دامه‌نی كراسه‌كانیان 3-4 مه‌تر درێژ بوو. جا كه له سه‌ربان هه‌ڵیاند‌ه‌واسی وه‌كو په‌رده‌یه‌كی ڕه‌ش تا خوارێ شۆڕ ده‌بووه‌وه.
***
ئه‌و ناوانه‌ی كه له‌وێ باوون ئه‌مانه‌ن:
خدر، مه‌غدید، پیرۆت، عه‌مه‌دئه‌مین، سه‌روین،حه‌یشێ
***
له هه‌ولێر گه‌ڕه‌كیك هه‌یه ناوی (حه‌ی عه‌سكه‌ری) یه. ووتنی ئه‌م ناوه گه‌له‌ك زه‌حمه‌ته چونكه ده‌بیته ( عه‌ی حه‌سكه‌ری).
باناوی هه‌ندێك گه‌ڕه‌كی دیش بێنم: عه‌ردی مه‌لایان ( هه‌میشه پڕه له‌مانگا) ، باداوه ( پێموایه زۆرترین مناڵی جیهان له‌و گه‌ڕه‌كه‌دا هه‌یه)، مه‌نتكاوا ( مه‌نتكن ئیدی)، گه‌ڕه‌كی ئازادی ( هی ناسكونازداره‌كان)، جاران كه‌چه پاركێكی هه‌بوو به ناوی ( گڵكه‌ند) به‌ڵام تۆ كه سواری تاكسی بوویت بڵێ ( ده‌چمه گركه‌ندی) ده‌نا بزر ده‌بیت. هاوڕێكه‌م گووتی ئێستا خۆشیان كردووه و له كه‌چه‌یه‌ی ده‌رچووه به‌ڵام تۆ ئه‌گه‌ر كوڕێكی زوگورت بیت بۆت نییه بچیته ژوورێ چونكه ئه‌و شوێنه هی ( تایبه‌ت به خێزانه) . ئه‌م یاسایه ژنانی زوگورت ناگرێته‌وه.
***
ئه‌گه‌ر هاوڕێیه‌كی هه‌ولێریت گووتی وه‌ره بچینه شێخ ئه‌رای بۆ فاته‌ ڕه‌ش خواردن و كێشكه‌ی كورای خواردن. هیچ توڕه و قه‌ڵس مه‌به مه‌به‌ستی له‌و دوو شته ( سپڵ و ڕیشۆڵه‌‌ی كوڵاوه).
***
ئه‌گه‌ر له حه‌مام بوویت یه‌كێك دای له‌ ده‌رگاكه بڵێ : ده‌ردێم!... خۆ ئه‌گه‌ر له‌ سه‌ر ئاو بوویت و كه‌سێك به په‌له په‌ل له ده‌رگایدا تۆش د‌ه‌نگی بۆ گڕ كه‌ و بقیڕێنه: تێیدایه!
***
هه‌ولێری ئارامن و جنێو فرۆش نین به‌ڵام ئه‌مه دونیایه، ئه‌گه‌ر تووشی شه‌ڕ هاتی و بوو به‌ ده‌مه‌قاڵه تۆش بڵێ : هه‌ولێری به جوجكه‌یه‌كی ناویری...
***
( به‌‌ناو كه‌وه) یانی گوێیشی مه‌ده‌یه و ئازاد به...
***
ئه‌گه‌ر به ده‌نگی برایم تاتلیس و نوری گه‌رمیانی قه‌ڵسی سواری ڕیم مه‌به.
***
ئه‌گه‌ر ویستت بۆ شوێنه كولتوریه‌كان بچیت و نوسه‌ر و شاعیر و هونه‌رمه‌ند ببینی ئه‌وا سه‌رێكی چایخانه‌ی مشكۆ بده.
***
ئه‌گه‌ر وه‌كو من پاره‌ت نییه سه‌فه‌ری شوێنه گه‌رمه‌كان بكه‌یت و له وڵاتێكی ساردی بۆری بارانویدا ده‌ژیت... ئه‌وه ئه‌م درێژدادڕیه بخوێنه‌وه‌و له دڵه‌وه بڵێ ئه‌م نانه به‌و ڕۆنه...

گووتی: " میرا نه‌ما، ڕۆیشت، نه‌ما..."
گووتی :" هێنده‌ی ده‌‌ریاچه‌یه‌ك فرمێسكم هه‌ڵوه‌راندوه"
گووتی: " دوو ده‌رزییان لێدا وه‌كو ئه‌وه‌ی ماندوو بێت و بیه‌وێ بخه‌وێت، ئاوها ئارام خه‌وت"
گووتی: " بیر كه‌وه هه‌ر نیو كاتژمێر پێش ئه‌وه له پشته‌وه‌ی ئۆتۆمبیله‌كه‌م خه‌ریكی كه‌یك خواردن بوو، كه‌چی كاتژمێرێك دواتربه مردوویی له ته‌نیشتم ڕاكشا بوو"
پاش بێده‌نگییه‌كی زۆر گووتی:" خه‌م هه‌ر خه‌مه... له‌و كاته‌ی تۆ ئه‌و كه‌سه یان شته‌ له‌ده‌ستده‌ده‌ی زۆر خه‌مێكی قورس و سامناكه... هه‌ست ده‌كه‌ی ئه‌وه ڕاست نییه... شتی ئاوها ناخۆش هه‌رگیز ڕوونادات... ئاخر ئه‌سته‌مه باوه‌ڕ بكه‌م میرا نه‌ماوه... بیر كه‌وه 15 ساڵی ڕه‌به‌قه پێكه‌وه‌ین، 15 ساڵه له‌ خۆشی و ناخۆشیدا پێكه‌وین... 15 ساڵه هه‌موو به‌یانیان و ئێوارانێك ده‌مبرده پیاسه‌ی ناودارستان... 15 ساڵه له‌و كاته‌وه كه‌ تووتكه‌یه‌كی بچووك بوو تا ئه‌مڕۆ كه به‌ته‌واوی په‌ككه‌وته بوو..."
***
منیش میرام بیر كه‌وته‌وه، سه‌گه‌ی میكه. كه تازه میكه‌م ناسی له سه‌گه‌ی ده‌ترسام... به‌ڵام ورده ورده سامم شكا و هه‌ندێك جار بیسكویتم ده‌دایه. میكه ده‌یگووت نا خواردنی زیاده‌ی مه‌ده‌یه ده‌‌نا قه‌ڵه‌و ده‌بێت و چیدی ناتوانێت بڕوات. زۆر نازی ده‌كێشا و ئاگای لێبوو. زۆر جار گاڵته‌م له‌گه‌ڵ ده‌كرد و پێمده‌گووت تا میرا مابێت تۆ هیچ كچێكت به نسیب نابێت... هه‌موو ئه‌و کچانه‌ی ده‌بوونه دۆستی ناویان به (م) ده‌ستیپێده‌كرد!

له سنه به‌برا گه‌وره ده‌ڵێن ( ئا با) و به خوشكی گه‌وره‌ش ده‌ڵێن ( شاگوڵ). ئابا كورتكراوه‌ی ( ئاغا برا) یه.
***
هه‌ندێك ناو كه له سنه‌دا باون :
مه‌شێ: كورتكراوه‌ی ماشه‌ڵا
یه‌دێ: یه‌دوڵا
لوفته: لوتفه‌ڵا
حه‌یبه‌ڵا: حه‌بیبوڵا
لۆتیه‌كی به‌ناوبانگیش هه‌بوو له سنه ناوی : لۆتی ئه‌ڵا بوو. نازانم ماوه یان نه.
***
كابرایه‌كی ئاجیل فرۆشیش هه‌بوو ( ئاجیل: چه‌ره‌زات) پێیان ده‌گووت ئاغای ئاجیلی گوایه هێنده چروكه دانی ژنه‌كه‌ی هه‌ڵكێشابوو بۆ ئه‌وه‌ی پسته‌و گوڵه‌به‌ڕۆژه‌كان نه‌خوات.
***
شێتێك هه‌بوو له سنه هه‌میشه به‌ ناوه‌ڕاستی جاده‌ی سیروسدا تێده‌په‌ڕی و عاله‌می به‌ر جنێوان ده‌دا. دوور له ڕووتان پڕ به‌ ده‌می ده‌یقیڕاند: گوی هه‌رچی هاله‌و به‌ر جاده‌كه وه‌ قه‌ور باوك ئه‌وانه‌ی ئه‌مبه‌ر جاده‌كه. هی ئه‌وانه‌ی ئه‌مبه‌ر جاده‌كه‌ش به قه‌ور باوك ئه‌وانه‌ی ئه‌وبه‌ر جاده‌كه...
***
هاوینه‌و خه‌ڵک زۆر ده‌گه‌ڕێنه‌وه كوردستان... ئه‌گه‌ر چوون بۆ سنه ( شیره به‌ڵاڵ) تان له بیر نه‌چێت، فره خۆشه. من كه بێبه‌شم لێی مه‌گه‌ر هه‌ر زاقه‌ی چاوم بێت.
***
له سنه ئه‌گه‌ر سوێند بخۆن ده‌ڵێن ( به ئه‌رواح باوكم یان نه‌نه‌م...هتد) جا نازانم خه‌ڵكی ئه‌و باژێره چه‌ند ڕووحیان هه‌یه؟!
***
سه‌رده‌می شه‌ڕی عه‌جه‌م و عه‌ره‌ب بوو. به‌ڵام هه‌ردووك لا كه‌وتبوونه گیان كورد و شاره كورد نشینه‌كان. جارێكیان فڕۆكه‌ی عه‌ره‌ب هات و سنه‌ی بۆمباران كرد بوو به ڕاكه ڕاكه و فڕكان فڕكانێك هه‌ر نه‌بێته‌وه و ئێمه‌ش خۆمان خزاندبووه‌وه‌ ژێرزه‌مینی مه‌كته‌ب. له‌و تاریكیه‌دا گوێم له ده‌نگی هاوپۆلێكم بوو كه زۆر به جدییه‌وه ده‌یگووت:" باوه چه‌تانه ئه‌ترسن! به حه‌زره‌ت غه‌وس سه‌ددام ئه‌یره بۆمباران ناكا! خۆی به ناسری ووتگه مادام تۆ كورسانیت من له‌به‌ر خاتر تویچ بووگه كورسان بۆمباران ناكه‌م.
مه‌به‌ست له ناسر، ناسری ڕه‌زازیه ‌و له كورسانیس شاری سنه‌یه.
****
ئه‌گه‌ر ڕۆژێكم مابێت له ژیاندا هه‌ر ده‌بێت له سنه بژیم. خوایه چه‌نده تاسه‌یم كرگه.

د. خه‌لیقی: "نا له ئه‌نستیتۆدا ژن نییه، هۆیه‌كه‌شی به ڕای من ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆ دوو شت. هۆی یه‌كه‌م ئه‌وه‌یه كه فه‌رهه‌نگی ئێمه پیاوسالارییه؛ پیاو زیاتر چالاكی له‌ناو كۆڕ و كۆمه‌ڵدا هه‌یه. هۆی دووه‌م ئه‌وه‌یه كه ژنانی كورد به‌ڕاستی بۆخۆیان یان نه‌بوونه‌ته خاوه‌نی ئه‌و هۆشیارییه كه بێن له كۆڕ و كۆمه‌ڵی جۆراوجۆردا به‌شداری بكه‌ن، یان له ڕاستیدا ته‌نبه‌ڵی ده‌كه‌ن! چونكه تۆ ئه‌گه‌ر بۆ هه‌ڵسوڕان و ڕاپه‌ڕاندنی كاروبار سه‌رت له‌ناو سه‌راندا هه‌بێت، ده‌بێ بۆخۆیشت هه‌بی؛ خۆ ناكرێ من هه‌موو ڕۆژێ بۆ ئه‌وه‌ی ژماره‌یه‌ك پڕبكه‌مه‌وه و بۆ نموونه بڵێم با سێ ژن بێت و چواری پیاو، یان چواری ژن بێت و سێی پیاو، بڕۆم بپاڕێمه‌وه -توخوا خاتوو فڵانه كه‌س و داده فڵانه كه‌س وه‌رن!- داده فڵانه كه‌س ده‌بێ بۆخۆی بێت و زه‌حمه‌ت بكێشێ!
سه‌رچاوه:
dimane.com
***
من ئێستا بێكارم وا ده‌ڕۆم بۆ لای مام دكتۆر و هیممه‌تی خۆمی پیشان ده‌ده‌م بزانم ڕاست ده‌كات و كارم ده‌داتێ؟!
ئێوه چ ده‌ڵێن؟
قسه‌كه‌ی مام دوكتۆر وه‌كو ئه‌وه‌ی مام جه‌لال ده‌چێت كه لێیان پرسی ئه‌وه مامه لۆ ژن له‌ ناو ده‌سته‌ی سه‌ركردایه‌تی یه‌كێتیدا نیه. گۆتی: ژنی لێهاتوومان نییه!!!

نازانم بۆ ده‌بێت ته‌ماشای تێڤی بكه‌م... له بیرتانه كاتی شه‌ڕی ئه‌مریكا و ئێراق چ هه‌ڵایه‌ك بوو. چ بۆمبارانێكی مێدیا بوو له‌سه‌ر خه‌ڵك. ده‌بێت ڕژێمی سه‌ددام لاچێت، دیكتاتۆره... هتد. تۆنی بلێر گووتی سه‌ددام و رژێمه‌كه‌ی ده‌توانێت له ماوه‌ی 45 خوله‌كدا دنیا سه‌راوژێر كات. كۆمه‌ڵێك لایه‌نگریان له ئه‌مریكا كرد و كۆمه‌ڵێك دژی خۆپیشاندانیان كرد. رژێمی سه‌ددام نه‌ما و ئۆسنا سێریستاد (ڕۆژنامه‌وانی نۆروێژی) بوو به میلیۆنێر و ئێراق ئازاد كرا. دنیا كش ومات بووه‌وه. ئێستا كه ده‌مه‌وێت بزانم ئێ؟ پاشان؟ ئێستا بارودۆخی ئه‌و ووڵاته چی به‌سه‌ر هات هیچ سه‌رچاوه‌یه‌ك نییه ڕووی لێبكه‌م. ئه‌رێ ته‌له‌ڤیزیۆنی ئه‌و وڵاتانه‌ی لای ئه‌نگۆش وه‌کی ئێره ده‌مكوت كراوه؟ من حه‌ز ئه‌كه‌م بزانم سه‌ددام چی به‌سه‌ر هات؟... ئاخرو عاقیبه‌ت خێر بێت. له‌وانه‌یه سه‌ددامیش له‌ بن ڕیشی بن‌لادندا خۆی شاردبێته‌وه. ده‌ی فره خاسه ئه‌مجاره به‌دیهێنه‌ری خه‌وی ئازادی و دیموكراسی به‌دووی هه‌ردووكیان ده‌گه‌ڕێن له ئێران یان سوریا و ئه‌و دوو دیكتاتۆره‌شمان بۆ له‌كۆڵ ده‌كه‌نه‌وه. چیبكه‌م كه سه‌ر‌چاوه‌ی خه‌به‌ر ئاوها خراپ بێت منیش بۆ خۆم خه‌یاڵ پڵاو ده‌كه‌م...
قه‌ل به‌ قه‌ل ده‌ڵێت ڕووت ڕه‌ش. ئه‌مه چیرۆكی فه‌رانسه‌ و ئه‌مریكا و موجاهدینه. فه‌رانسه ئه‌مریكای تاوانبار ده‌كرد به پێشێل كردنی یاساكانی نه‌ته‌وه یه‌كگرتووه‌كان و زۆر شتی دی. كه‌چی خۆی له پایته‌ختی دایكی ئازادیدا ده‌سبه‌سه‌ر (مۆڵگه‌ی) موجاهدینی خه‌لقدا ده‌گرێت. له‌و‌ لاشه‌وه ئێران له‌ كاتێكدا خه‌ریكی سه‌ركوتكردنی ناڕه‌زایی خوێندكار‌ه‌كانی زانستگه‌كانی ئێرانه و ئه‌مه جگه له داگیركردنی كوردستان، ده‌ستخۆشانه له فه‌رانسه ده‌كات بۆ له‌ ناوبردنی جینایه‌تكاران...

ناشرینی زۆر جار نیعمه‌ته. له به‌ر ئه‌وه‌ی وه‌كو خوشكه‌كانی و ته‌نانه‌ت براكانیشی جوان نه‌بوو، هیچ ترسێكی له‌‌سه‌ر نه‌بوو. ترسی چی گه‌مژه‌یه‌كی ناشرینی و‌ه‌كو ئه‌و گه‌ر ڕۆژێك شتێكی بگووتبا وه‌كو مرۆڤێكی ئاسایی هه‌موو ئافه‌رینیان ده‌كرد و ده‌ستیان ده‌كرده چه‌پڵه لێدان وپشتیوانی كردنی. ئه‌وان هه‌مان پشتیوانییان له خوشكه جوانه‌كان نه‌ده‌كرد. له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی جوان بوون به‌هه‌رده‌داریش بوون. له‌هه‌ر په‌نجه‌یه‌كیان هونه‌رێك ده‌باری. كه‌چی مخابن ئه‌گه‌ر یه‌كێكی بێگانه بیگووتبا كاره‌كه‌تان چه‌ند‌ جوانه، ئێوه چه‌ند زیره‌كن، یه‌كسه‌ر كه‌سێكی خێزان ڕووی درژ ده‌كرد و ده‌یگووت ئه‌و سه‌گبابه ته‌ماحی له جوانییه‌كه‌یان كردووه بۆیه وا ده‌ڵێت. كارێكیان ده‌ست ده‌كه‌وت، له‌ ده‌رسه‌كانیان سه‌رده‌كه‌وتن، هیچیان هزریان بۆ زیره‌كییه‌كه‌یان نه‌ده‌چوو هۆی سه‌ره‌كی سه‌ركه‌وتنیان جوانییه‌كه‌یان بوو. ئه‌وان، جوانه‌كان گه‌ر داواكاریان هه‌بایه كاره‌سات بوو. به‌ڵام بۆ ئه‌م هه‌موو ده‌ست به‌ دوعا بوون به‌ڵكو ئه‌مه خوایه كه‌سێك بێت و پێی ڕازی بێت. ئه‌وان نه‌یانده‌زانی چ ده‌كه‌ن چۆن ئه‌وان و ئه‌م ده‌ڕوخێنن. هیچ ئاگایان لێنه‌بوو له‌ناخی ئه‌وان و ئه‌مدا چی تێده‌په‌ڕێ. بۆشاییه‌كی گه‌وره یان دیوارێكی ئه‌ستور و به‌رز كه‌وتبووه نێوان ئه‌م و ئه‌وان. ئه‌وان هه‌وڵیان ده‌دا بیسه‌لمێنن كه زیره‌كن، به‌هره‌دارن، كاریان له‌ده‌ست دێت و خۆ جوانییه‌كه‌ش خواداده و لێی به‌زیاد بێت. هه‌رچه‌ند بۆ ئه‌وان به‌ند بوو. ئه‌ویش به‌‌هۆی قسه‌ی سڕ وساردی خه‌ڵك: ئۆی كه‌ ناشرینه، ڕه‌زا گرانه، بۆ له‌وان ناچێت و هه‌زار و یه‌ك به‌ند و باوی دی هه‌وڵی ده‌دا لای كه‌می ئێستا كه ناشرینه با ناخه میهره‌بانه‌كه‌ی ببینن. با ده‌رك به‌وه بكه‌ن كه‌مدوییه‌كه‌ی هی گه‌مژه بوونی نییه. هی بێباوه‌ڕییه.
شته‌كان له‌ لای هه‌ردوو به‌ره ئاڵۆز بوو ده‌چوون. ئه‌م ناشرین بوو. بۆی هه‌بوو بچێته ده‌رێ و ئازادتر بێت به‌ڵام هیچ چێژێكی له هیچ‌ شتێك وه‌رنه‌ده‌گرت. هه‌میشه بیری لای ئه‌وان بوو؛ خوشكه جوانه به‌هره‌داره به‌ندییه‌كانی. ئه‌وانیش دڵیان به‌ ئه‌و خۆیان و خه‌ڵك ده‌سووتا...
ئه‌وه‌ی له‌ هه‌مووی زێتر ئازاری ده‌دا ئه‌و پاڵپشته بوو كه خێزانه‌كه‌ی به‌میان ده‌دا. ئه‌وه هیچ نیشانه‌ی باشی كار و كرداری نه‌بوو... ته‌نیا نیشانه‌یه‌كی بێ‌هێزی و بێده‌سه‌ڵاتی ئه‌م بوو هه‌روا پێویست بوونی به‌لاوانه‌وه و دڵدانه‌وه بۆ ئه‌وه‌ی كه‌مێك باوه‌ڕ به‌ خۆی په‌یدا بكات. ( بۆچوونی خۆی بوو). خوشكه‌كانی خۆشده‌ویستن، ئاره‌زووی بوو ئه‌میش وه‌كو ئه‌وان جوان بێت به‌ڵام ئه‌م هه‌موو ( ئافه‌رین و باره‌كه‌ڵایه) ساخته‌یه‌ی خێزان ئاسته‌نگێك بوو بۆ نزیك بوونه‌وه‌ی ئه‌م له‌وان. مه‌ودای ئه‌م و ئه‌وانی به‌رینتر ده‌كرد...
ئێستاش ئه‌وان هه‌ر خه‌ریكی سه‌لماندنی زیره‌ك بوونی خۆیانن و ئه‌میش له‌ ناو چێژ وه‌رنه‌گرتن له هه‌موو جۆره پشتیوانییه‌ك و ئازادییه‌ك وپێهه‌ڵدانێك ده‌تلێته‌وه... هێشتاش بۆی ده‌رنه‌كه‌وتووه كه ئایا به‌ڕاستی ئه‌م گه‌‌مژه نییه و لێهاتووه یان له‌ به‌ر دڵدانه‌وه‌ی ئاوها میهره‌بانن... نا ناشرینی نیعمه‌ت نییه.

كۆڵانی گوڵه‌باخم دۆزییه‌وه. كۆڵانێكی ته‌سكه درێژی دوو مه‌تر نابێت و پانایییه‌كه‌ی له نیو مه‌تر تێناپه‌ڕێت. هه‌ر ڕاست كه له ده‌رگای ماڵه‌كه‌مانه‌وه دێیته ده‌ره‌وه پاش 3 خوله‌ك ده‌گه‌یته ئه‌و كۆڵانه. تا نه‌گه‌یته به‌رده‌می نازانی كۆڵانێكی ئاوها هه‌یه. هه‌ر كه گه‌یشتیته ئه‌وێ بۆن و به‌رامه‌ی گوڵه‌باخ مه‌ستت ده‌كات. گوڵه‌كانی ئه‌م كۆڵانه ئه‌فسوناوییه په‌مه‌یی و زه‌رد و سپی و سوورن. وای چه‌ند جوانن، ئای كه بۆنیان خۆشه...پێمخۆشه كه هه‌زار جار به‌و داڵانه پڕ له ڕه‌نگ و بۆنه‌دا تێپه‌ڕم و هاتوو چۆ بكه‌م...
ئه‌م ئێواره گوڵێكی سوورم له‌و كۆڵانه دزی. ئێستا له ناو گوڵدانێكی شین له‌ناو په‌نجه‌ره‌كه دامناوه و درزێكی په‌نجه‌ره‌كه‌م كردۆته‌وه شنه‌ی با جارو بار بۆن و به‌رامه‌كه‌یم بۆ دێنێ. همممممممممم چه‌ند خۆشه!

ئه‌رێ ئاسمان بۆ واز له گریان ناهێنێ؟  كه‌ی خۆر ئاوها چروك بووه كه تێشكی خۆیم بۆ نانێرێت؟ سه‌یره! هه‌فته‌ی پێشوو خۆرم به ده‌ستی خۆم گرت. خۆرم كرده هی خۆم و چه‌ند ڕۆژێك نازی ئه‌وه‌م ده‌كرد كه تیشكه‌كه‌ی بۆ هه‌تا هه‌تایه هه‌یه. كه‌چی ئه‌مڕۆ ناوله‌پی خۆمم دیت. خۆر نه‌ما بوو... تیشكی نه‌ك هه‌ر كاڵ بووبوه‌وه، ته‌نانه‌ت ئاسه‌واریشی نه‌مابوو.
خۆر گیان بگه‌ڕێوه! به‌ڵێن بێت ئیتر له ناو له‌پمدا زیندانت نه‌كه‌م...

ده‌بێ و خۆت خه‌فه مه‌كه. به‌خوا خه‌ریكم له داخا ئه‌مرم. ئێمڕۆ هه‌ر ‌ئیمڕۆ هه‌ڵمخستگه‌سه‌‌و دامخستگه... چه ئه‌وینم ئاخرییه‌كه‌ی جێگه‌یان نه‌ماگه بۆ ئێمه.
 باوه‌ڕ كه‌ن ئه‌وه دوو سێ ڕۆژه به‌و كاورا ساحێو مرگه‌مان ووتگه دوو دانه بلێتمان بۆ ڕێزێرو بكه. هه‌ر ئێژی بان چاو بان چاو. بان چاو باته ناو كه‌لله‌ت كه‌سێ نییه بێژێ ئاخه باوه ح... به ‌قه‌وڵو عه‌مه‌ڵ ناكه‌ی بووچه چاخان لێئه‌ده‌ی؟!!!!

كیژه مه‌هابادییه‌كان، ئه‌وه قه‌ولی خۆمم به‌جێهێناو شیعره‌كه‌ی مام هێمنم دۆزیه‌وه. پێشكه‌ش به ئێوه... 

له‌باری نازه‌نینی، نه‌رم و نۆڵی، دڵته‌ڕی، شادی
له‌ چاوی به‌د به دوور بی ئه‌ی كچی جوانی مه‌هابادی
له جوانی دا، له پاكی دا، نییه هاوتات و نازانم
فریشته‌ی ئاسمانی یا نه په‌روه‌رده‌ی په‌ریزادی؟
له كوێ وه‌ك من ده‌زانێ: چه‌نده شیرین و ڕه‌زا سووكی
كه‌سێكی تۆی له ڕێبازا، له ژێر چارشێوی ڕه‌شدا دی
سه‌ری كوڵمت گه‌شه هه‌روه‌ك گوڵی كوێستانی كوردستان
له به‌ر ‌به ژنت ده‌بێ سه ر دانه‌وێنێ خه‌لفی شـمشادی
دڵی سه‌د عاشقت كرده نیشانه‌ی تیری موژگانت
كچی كوردی له تیر ئاوێتنا مه‌علومه ئوستادی
به شمشێری دوو ئه‌برۆت جه‌رگی خه‌ڵك له‌ت ده‌كه‌ی دیاره
ده‌زانی چه‌ك به‌كار بێنی، كچیش بی تۆره‌مه‌ی مادی
له بیرته ئه‌و شه‌وه‌ی بۆم هاتیته ژوانێ به‌ته‌نیایی
گووتم خۆشت ده‌وێم گیانه؟ بزه‌ت هات و گووتت ئادی!
له سوێیانت وه‌ها دێوانه بووم چاو مه‌ستی خوێن شیرین
له قه‌ڕنی بیسته‌ما ڕه‌نگه ڕه‌‌چاو كه‌م كاری فه‌رهادی
ئه‌وێستا تۆ له وێ دیلی ده سی بێگانه‌ی و ئه‌منیش
له دووری تۆ ده‌كێشم ڕه‌نج و ده‌رد و داخی بێ‌مرادی
زه‌مانه ( هێمن)ی تۆی وێڵی ده‌شت و چۆڵ و سه‌حرا كرد
فه‌رامۆشی مه‌فه‌رموو، جاروبار هه‌ر بكه یادی 

"من ژنێكی خاوه‌ن ڕابووردوم، له‌وه‌ی كه له لاپه‌ڕه‌یه‌كی سپی ناچم گه‌لێك خۆشحاڵم".
كریستین هه‌مه‌ریختس

خۆشه كه با و شنه‌ی شه‌ماڵ یاری به قژم ده‌كه‌ن... په‌نجه‌ی ئه‌و شنه بایه هێنده میهره‌بان و نه‌رمه كاتێك دانه دانه تاڵه‌كانی قژم ناز ده‌كه‌ن. تاڵه‌كانی قژم  له گه‌ڵ با دا ده‌كه‌ونه سه‌مایه‌كی شێتانه... ساتێك ئاوێزانی یه‌ك ده‌بن و ساتێك به ده‌وری خۆیاندا هه‌ڵده‌سوڕێن... ده‌مێكیش ده‌ستی یه‌كده‌گرن و ده فڕن... با ده‌یه‌وێت تاڵه‌كانی قژم له‌گه‌ڵ خۆی ببا و به‌ره‌و قوڵایی ئاسمان  تا ئاستی وون بوون... تاڵه‌كانی قژم له پێشدا نازی بۆ ده‌كه‌ن و به نه‌رمی ده‌یانه‌وێت بڵێن، با لێره‌دا به‌س بێت... با سه‌ماكه‌مان ئارام كه‌ینه‌وه. به‌ڵام باكه ئوقره‌ی لێهه‌ڵده‌گیرێت و  خۆی پێچ و لوول ده‌دات و ده‌كه‌وێته پاڕانه‌وه... وه‌ره له‌گه‌ڵم ... با تا هه‌تا هه‌تایه سه‌ما بكه‌ین... با بچین بۆ شوێنێك له‌وێ كات و شوێن هیچ مانا نه‌دات ... ته نها شتێك كه مانای هه‌بێت بوونی من و تۆ و سه‌مای بێكۆتایی ئێمه بێت... قژم و با سه‌ما ده‌كه‌ن، مه‌ست ده‌بن... ئه‌وه‌ی ده‌مێنێته‌وه سه‌ره پاك و لووسه‌كه ی منه ... كه ته‌ڵێك قژ چییه پێوه‌ی نه‌ماوه!

ئه‌مڕۆ چوومه ناو شار. سه‌رم به‌ هه‌ندێك شوێندا كرد كه پێشتر نه‌مزانیبوو هه‌یه. هه‌ندێك ورده دوكانی كارده‌ستی. یه‌كێك له دوكانه‌كان ده‌رگایه‌كی قاوه‌یی هه‌بوو له ناوه‌وه ته‌نیا سه‌رێكم دیت كه نوشتابوه‌وه به‌سه‌رشتێكدا. ده‌ره‌وه هێند گه‌رم بوو، له دڵی خۆما ووتم هه‌م له‌و ژووره نسێیه فێنك ده‌بمه‌وه هه‌م له كاری ئه‌و خانمه سه‌رده‌ده‌كه‌م. پاش چاكو خۆی ته‌ماشام كرد خه‌ریكی درووستكردنی بوكه‌ڵه‌یه به دار. بوكه‌ڵه‌كان بریتی بوون له جۆرج بۆش و بن لاده‌ن و مام سه‌ددام و ئه‌و زه‌لامه زللانه. ووتم باشه بۆ هه‌ر ئه‌وانه دروست ده‌كه ی گووتی خه‌ڵك پاره به‌مه ده‌ده‌ن. خۆ ئه‌گه‌ر دایه ترێسا دروستكه‌م، كه‌س فلسێكی پێنادا.
***
چوومه پێشانگای نیگاركێشان چه‌ند تابلۆیه‌ك سه‌رنجی ڕاكێشام. یه‌ك له‌و تابلۆیانه ناوی (girl painting) بوو. یه‌كپارچه ڕه‌نگی په‌مه‌یی بوو... كوڕێك له ته‌نیشتمه‌وه وه‌ستابوو، ئه‌ویش ته‌ماشای هه‌مان تابلۆی ده‌كرد. ده‌موچاو و كراس و پانتۆڵه‌كه‌ی هه‌موو په‌مه‌یی ده‌نواند. كه نیگای منی دیت، پێكه‌نی و گووتی : وایه ئه‌مه‌ش هه‌ر girl paintingه!
***
له‌ ستۆكهۆڵم ستی دا نوسرابوو ژنێك به هۆی حیجابدار بوون له كار ده‌ركراوه. كلووبی ژنانی موسڵمانی سۆسیال دیموكرات داده‌مه‌زرێت بۆ ئه‌وه‌ی پارێزگاری بكات له مافی ژنان بۆ له سه‌ر كردنی سه‌رپۆش. ئه‌م كلوبه به پێشنیازی (مه‌ریه‌م عوسمان شه‌ریفی) داده‌مه‌زرێت كه خۆی ئه‌ندامی په‌رله‌مانی سوێده‌ و سه‌رپۆش له سه‌ر ده‌كات. هه‌ر‌چه‌ند له وێنه‌ی ڕۆژنامه‌كدا بێ سه‌رپۆشه. بۆم پرسیاره ئه‌رێ بۆ كه‌س به هیچ پیاوێك ناڵێت ئه وه له به‌ر كه‌و ئه‌مه له‌به‌ر مه‌كه، كه‌چی هه‌موو كه‌سێك ده‌بێت خاوه‌ن بۆچوون بێت له چۆنیه‌تی جلوبه‌رگی ژن؟! ئه‌م ڕووتی ده‌كاته‌وه ئه‌ویش بارێك جلی بۆ له‌به‌ر ده‌كات. ده لێمانگه‌ڕێن ماڵتانه!
***
ئه‌مڕۆ بڕیارمدا له‌گه‌ڵ خۆمدا میهره‌بان بم. یه‌ك چه‌پك گوڵم بۆ خۆم كڕی. یه‌ك چه‌پك گوڵی سپی بۆنخۆش.

ئه‌مڕۆ بۆ یه‌كه‌مجار له‌گه‌ڵ هاوڕێیه‌كم كه له كوردستان ده‌ژی چاتم كرد. ڕاستییه‌كه‌ی یه‌كه‌مجاره كه له‌گه‌ڵ وڵات چات ده‌كه‌م. هه ستم به چی كرد ... نازانم له وه‌سف نایه‌ت. بیر كه‌وه هاوڕێیه‌كت هه بێت كه 11 ساڵه یه‌كتر ده‌ناسن و هه‌رگیز په‌یوه‌ندیتان نه‌پچڕا بێت. هه‌موو ڕۆژ یان لای كه‌می هه‌فته‌ی یه‌ك، دوو e-mail بۆ یه‌ك بنێرن. به‌ڵام ماوه‌ی 7 ساڵ بێت پێكه‌وه ڕاسته‌وخۆ قسه‌مان  نه‌كردووه... زۆر خۆش بوو. هه‌واڵی هه‌ولێرم لێپرسی گووتی: گه‌رمه!.
+ ده‌ی چیتر؟
ـ پارتی ناتوانێت گومركی برایم خه‌لیل وه‌رگرێت.
+ بۆ، چی بووه؟
ـ بۆ ئاگات لێ نییه؟
+ نه وه‌ڵا...
ـ په‌ككو. با ئه‌مریكا ئه‌وه حه‌فته‌یه‌ك ده‌بێت گومرك وه‌رگرتنی له پارتی قه‌ده‌غه كردووه. د‌ه‌ڵێن خۆ موڵكی بابیان نییه به كه‌یفی خۆیان گومرك له‌و عاله‌مه وه‌رگرن.
+ ده‌ی زه‌ره‌ری بۆ میلله‌ت نییه؟
- نا... هه‌روه‌كو جاران وایه. جاران مامۆستای زانكۆ 2000 دیناری وه‌رده‌گرت ئێستا 200 دۆلار.
+ وه‌ڵا بڵێم چی سه‌رم له‌و شتانه ده‌رناچێت...
ـ باشه ئه‌ی كورده‌كانی ده‌رێ. ئه‌وان ڕایان به‌رامبه‌ر سه‌ركرده‌كان و هه‌ڵسوكه‌وتیان چۆنه.. له‌وێش شه‌ڕه په‌ڕۆ هه‌یه؟
+ مه‌گه‌ر هه‌ر بۆچوونی خۆمت پێبڵێم. نا به ئاشكرا شه‌ڕه په‌ڕۆ نییه. یان ڕاستییه‌كه‌ی من ئاگام لێ نییه.
- ده‌ی تێگه‌یشتم تاقه‌تی باسی سیاسه‌تت نییه.
+ نا... لێی نازانم باسی چی بكه‌م؟
- كابرایه‌كی كه‌لاری كاهوو ده‌فرۆشی و هاوار ده‌كات : خاس، خاس، خاسمان هه‌ی.، كڕیارێك دێت و ته‌ماشای كاهووه‌كان د‌ه‌كات و ده‌ڵێت: به‌خوا خاسی خراپن.

Dante Alighieri:

"How bitter another's bread is, thou shalt
know
By tasting it; and how hard to the feet
Another's stairs are, up and down to go."
(from The Divine Comedy)

ده‌ڵێن دڵ كه شكا ده‌شكێت.
هه‌ندێك جار مرۆڤ هه‌وڵ ده‌دات به سیكۆتین و چه‌سپی دوو قلووش بێت چاكی كاته‌وه. به‌ڵام گرفته‌كه ئه‌وه‌یه هێشتا هه‌ر دڵێكی خه‌ت خه‌ت و چه‌سپاویه و به هیچ ده‌سڕ و Vimێك ئه‌و له‌كانه پاك ناكرێته‌وه. ئیتر دڵیش جۆراو جۆره. هه‌یه هه‌زار جار بیشكێنی هه‌ر چاو قایمه و ناشكێت، دڵ هه‌یه به نازه ناوێری پێی بڵێیت چوار گوێچكه‌له‌ت هه‌یه، یه‌كسه‌ر درزی تێده‌كه‌وێت و  وورد و هان ده بێت. دڵ هه‌یه خۆ‌ڕاگر و كۆڵنه‌ده‌ره به پێ‌له‌قه‌ش تێیهه‌ڵده‌ی نه‌ك هه‌ر ناشكێت به‌ڵكو به‌ڵكو ئاگاشی له خۆی نییه و ئه‌وپێ‌له‌قانه سوورتری ده‌كات بۆ درێژه دان به ڕێگه‌ی خه‌بات. دڵی
گه‌وره هه‌یه، هی بچوك و دڵفراوان و دڵته‌نگ ودڵخۆشیش هه‌ن. 
****
ئه‌مڕۆش هه‌وا خۆشه. سروشت زۆر جوانه... ئاسمان شین شین و زه‌وی سه‌وز له هه‌مووی جوانتر گوڵه سپی و وه‌نه‌وشه‌ییه بۆنخۆشه‌كانی كۆڵانه‌كه‌مانه. ئێستا په‌نجه‌ره‌م كردۆته‌وه ده‌نگی گرمه‌ی مۆسیقای ماڵه هاوسێكه‌مان دێت و بۆنی گۆشتی برژاو...ممممممممممم.  ( هه‌ر چه‌ند برسیم نییه).
ئه‌م  به‌یانییه ته‌له‌فۆنی تۆم كرد ده‌نگه خۆشه‌كه‌ت ڕۆژه‌كه‌ی خۆشتر كرد و تۆزێكیش پێش ئێستا e-mailێكم بۆ هات كه پێی كۆڵێك ئارام بوومه‌وه.
به هه‌ر حاڵ ئه‌ویش هه‌ر دڵه و كاری دڵ... ڕۆژێكی خۆشه ودنیایه‌كی جوان و ژیانێكی كورت، دڵی یه‌ك زیز  مه‌كه‌ن...