تۆ یهك مهنی من دوو مهنم ... بێجگه له گورز و كهمهنم...
ئهمه حاڵی مامه و كاكه بوو له ساڵی 1996 دا. ششششش، كهس باسی سیاسهت نهكات منیش نایكهم. بهڵام ههر ویستم یادگارێك بگێڕمهوه. سوچی من نییه، تاوانی ئهو بوو گووتی ناچی بۆ جهژنهكهی سۆلنا هالێن؟ گووتم: بۆ چ خهبهره؟... گووتی :" حهك ماڵت نهشێوێ، یادی دامهزراندنی پارتیمانه و تازه لهوهش گهڕێی مهرزه و ناسر و جـــــــــــــــــوان حــــــــــــــاجۆشی لێێیه!"... ئاها دهی دهی... من نازانم بۆ لهم كاتهدا ئهو جهژنه دهكهن؟ ئاخر چۆن 66 ژمارهیهكی ناخۆشه بۆ مامهییهكان ئاوهاش 31 ی ئاب مێژووییهكی ڕهشه بۆ كاكهییهكان.
مهقسهد لهم گورز و كهمهنه ئهوهیه كه ئهم هاوڕێیانه لهو ساڵهدا پێشبڕكێیان بوو بۆ نوێكاری له ههموو بوارێكدا. بۆ نمونه لهو ساڵهدا:
1. حوسهیینیه له سلێمانی دامهزرا.
2. دهرگاكانی توریست و گهڕۆكی بۆ پاسدارانی سوپای ئیسلام كرایهوه و بۆ خۆیان له بناری ههیبهت سوڵتان و چاخانهكانی چنارۆك ڕایاندهبوارد. 3. له ولاوه بۆ ئهوهی بناغهی ئابوری نیشتمان سهركهوێت و كوردستان جوانتر ئاوهدان بێت و دهوڵهمهند بێت، كاكیشم فكرێكی باشی كردهوه و گووتی كوره ئهوانه لۆ وا بێئهقڵن خۆ ڕێگهی مهخموریش گهلهك باشه لۆ توریست هینانی!
ئیدی ئیوهانێ... لهولا پاسداره زهردهڵهی چڵكن دههاتن و لهم لاش وهلهكه عارهب... تا 31 ی ئابی 1996 دروست بوو. ئێستاش بۆ خۆیان جهژنی بۆ دهگێڕن و كهسیشیان ناڵێن " گهلۆ، ههزار جار شهرمهزار خۆمان توخوا لێمان ببورن... بۆ خاتری ئهو ههموو خوێنه به ناههق ڕژاوانه گهردنمان ئازا كهن "..
بۆ دڵخۆشكردنی ههندێك كهس، یهك چهپڵهی گهوره بۆ ههردووكیان چونكه ئهوه ماوهیهكه ئاقڵ دانیشتوون و خهریكی ئاوهدان كردنی كوردستانن و گوێش به پاسدار و وهلهكه عارهب نادهن و له سهر چاڵه نهوته گرنگهكانی " كهپكی حهمهد ئاغای" شهڕ ناكهن...
31.8.03
28.8.03
گوڵهگهنم نووسیبووی" ماڵ بهههشته"... ئهمڕۆ به تهواوی ههستم به ڕاستی ئهو قسهیه كرد. ڕۆژێكی درێژم بوو. له كار یهكجار ماندوو بووم و ئاخرین كهس بووم هاتمه دهرێ. ئێستا له ماڵم. ماڵێ گهرم و خۆشه...
دڵیشم پڕه له خۆشهویستی... هیوامه ماڵی گشتتان گهرم و لێواولێو بێت له ئهڤین...
****
ـ زگی برسی ئاشقی و ماشقی نازانێت و ههر ئاگاشی لێ نییه.
+ دهزانی مهسهلهكه چۆنه، كاتێك ئاشقی، ئاگات له خۆت نییه و نان خواردنت له بیر دهچێتهوه تا دهگهیته ڕادهیهك كه برسیت دهبێت و ئاشقیت له یاددهچێت!.
- ئاشقێكه هیچی لێنازانم بهڵام وا خهریكه له برسانا دهمرم!
****
دهڵێن ئهوهی درهنگ دهخهوێ ئاشقه، ئهوهی بهیانیان زوو له خهو ههڵدهستێ موفلیسه. ( نازانم ئهوانهی عهسره خهو دهكهن لهكامه گرووپن؟!)
25.8.03
ئهمهم له هاوڕێیهكی خانهقینیم بیست.
به كهسێك كه زۆر فشهكهر بێت دهڵێن " بیلامانێ": چهس ئویشی ئاو تڕ خواردیده!" بۆ ئهوانهی كه لهو زاراوه تێناگهن: "چییه دهڵێی ئاوی تڕت خواردۆتهوه!!!!!!"
تێناگهم لوتبهرز بوون و فشهكهر بوون چ پهیوهندییهكیان به تڕهوه ههیه... چونكه زۆر جار دهبیسترێت كه دهڵێن" بابه فڵانه كهس ههر قسهی لهگهڵ ناكرێت، تڕی زۆر زله!"
24.8.03
دوێنێ ههرسێكمان پیاسهمان دهكرد. میكه گووتی "گرفتێكی یهكجار گهورهم ههیه. لهگهڵ ههركهسێك پهیوهندی دادهمهزرێنم پاش ماوهیهك تهنیا لایهنه خراپهكانی دهبینم. ههموو مێشك و بیرم دهچێت بۆ لای ئهو خاڵانهی به دڵی من نییه یان من پێموایه خراپه. چی بكهم بۆ ئهوهی لهم ڕهشبینیهم بێمه دهر؟"
*****
ههواكهی خۆش بوو له ئیستگهی قهتار چاوهڕێمان دهكرد و تهلهفۆنی كرد كه درهنگ دهكهوێت. پێمخۆش بوو. لهسهر كورسیهكهی بهرامبهر ئیستگهكه لێی ڕاكشام. نازانم چیمه ماوهیهكه وهكو تهڕاحم لێهاتووه. ههر شوێنێكم بۆ ههڵكهوێت لێی درێژ دهبم. خولاسه، بهرامبهر گهرمی ههتاوهكه و خوڕهی ئاوی فوارهكه منیش ورده ورده خهیاڵم ڕۆیشت: له ماوهی نیو سهعات بیرم لهم شتانه كردهوه:
1. خانم زهڕئهفشان و ست نهزیره و پێڵاوكانی من.
2. ئهگهر دوكانێكم ههبایه چۆن دهبوو؟!
3. كهی بوو بۆم دهركهوت فێستیس شهربهتێكی خۆشه.
4. پیاوێكی عهرهب كه له پوبهكهی ئهو لا كار دهكات.
****
ههر زۆر زۆر ماندووم و كه بیر له سبهینێ دهكهمهوه لهشم هێندهی دی قورس دهبێت.
*****
شیعرێكی فۆلكلۆری:
سهرم ژان ئهكا، كهللهم كتریه
دهرمان دهردهكهم، ماچی بهدرییه.
22.8.03
دهزانی كه دهكهوێته خوارهوه، كه به زهویدا دهكهوێت، كه درز دهبات، كه پارچه پارچه دهبێت، كه وردو خاش دهبێت و ههر پارچهیهكی وهكو تۆزێكی بریسكه داری ڕوونی زوڵاڵ پهرش و بڵاو دهبێتهوه، چهند جوانه!
****
بۆنی پاییز دێت... ئهوه 18 ساڵی دوورودرێژه لهو پاییزهوه دوورم كه یهكهمجار ئاشقی پاییز بووم... 18 ساڵی ڕهبهقه من به بۆنی پاییز ئاشنا بووم. ههموو ساڵێك وهكو ئهوداڵێك بهدووی ئهو پاییزه وونبووهمدا دهگهڕێم و نایدۆزمهوه... ئهو پاییزه زۆر تایبهت بوو... ئهو پاییزه، ئێمه هێشتا 8 كهس بووین...
****
دیسان ههور و باران... ڕۆژێكی خهماوی!
****
ئهگهر خوا بام زۆر شتم دهكرد. یهك لهوانه، جوگرافیای دنیام دهگۆڕی.
20.8.03
Dance
Dance for me
As the smile
Over your lips
Dance
As the birds of love
When they are dancing
Flying
In the deep of happiness
In the deep of laugh
Dance
As a rainbow
Over a small river
Over a small bridge
Over a little human being
Dance
Around my soul
Dance
I want you to be my all
ســــــــــــــــــــهرچاوه
17.8.03
ههندێك له گهوره بهڕێزهكان سڵاو،
یهك تكای بچوكم ههیه. تكایه ناخۆشییهكانی خۆتان، شهڕ و ههرا ههرای خۆتان، لێك زیز بوونهكانی خۆتان تێكهڵی دنیای مناڵان مهكهن. تكایه مناڵان بهكار مههێنن بۆ قسه لێدهرهێنان، تكایه پرسیاری ئهوهی كه دایكوباوك، پوور و خاڵ، مام و میمكهكانیان چی دهكهن و ناكهن لهوان مهكهن. ڕقتان لهیهكه، بڕۆن به یهك بڵێن نهك مناڵی بهدبهخت بكهنه ئامڕازێك بۆ گهیاندنی پهیامی پڕ له مانا و ئالۆزی خۆتان.
*****
امۆستایه له فێرگهیهكدا، له وڵاتیش ههر مامۆستا بووه. خۆی گووتهنی دهرسی به پیاوی زل زل گووتوه و كهس نهیوێراوه فزهی لێوه بێت. مناڵی ئێرهی پێ" بێناموسه" و داخ و ئاخ ههڵدهکێشێت بۆ شێوهی فێركردن و پهروهردهی مناڵی لای خۆمان." ئهی چی، بهو خوایه بهقسهیان نهكردمایه، ههردوو گوێیانم ئهبڕی، ههر به زلله هاریانم ئهكرد... ئهوه تۆ ئهڵێی چی، خۆ نهیاندهوێرا تهماشام كهن. ئهگهر باوهڕ ناكهی بچۆ بۆ سلێمانی بپرسه بڵێ ست فڵانه كهس چۆن بوو" . بهڵێ من ئهگهر پارهم بێت و بۆم ڕێككهوێت دهچمه سلهیمانی و هیچ ناكهم ههواڵی ست دێوجامه دهپرسم. ههر پێویست به پرسین ناكات دهزانم چ جۆره جانهوهرێك بووه.
******
ههم دوو شهممه و كار و زوو لهخهو ههستان...
*****
گووتی: تۆ شێتی یان مناڵ... دڵنیام كه مناڵ نیم و خۆمیش به شێت نازانم.
*****
ئهگهر كهسێكت خۆشدهوێت ڕێز بۆ فرمێسكهكانی دانێ، گوێ بۆ تووڕهییهكانی بگره! بزانه تۆی زۆر خۆشدهوێت بۆیه فرمێسكه بهنرخهكانی، نهێنیترین ههستی خۆی لات دهردهبرێت. كه لێتیش توڕه دهبێت ههر ههمان هۆی ههیه. تۆی خۆشدهوێت بهقهد خۆی، له خۆی توڕهیه بۆیه له تۆش دڵگیر دهبێت...
16.8.03
ههر جارهی خهوێكی خۆشم دهدیت، ههموو ڕۆژهكهم خۆش دهبوو. تامی ئهو خهوهو بۆنی منی بهر نهدهدا. ههر لهگهڵما بوو، تا خهوێكی خۆش یان ناخۆشی دی جێگهی دهگرت.
ئهمشهو... نا، شهو هیچ خهو به چاومدا نهچوو. پێموایه بهره بهری بهیان بوو چاوم چووه خهو. خهونم دی... خهوێكی خۆش، پڕ له ههتاو، پڕ له هاژهی ئاو، شینایی بێكۆتایی ئاسمان، ورده شهپۆلی كانیاوێكی لیخن كه به داردهستی جادویی من بوو به ڕووبارێكی سهر شێت. خهوێكی سهیر... ڕووبارهكه ئهمبهر و ئهوبهری لێكجودا كردهوه. دیسان من به هێزێكی ئهفسوناوی توانیم سێ پرد، سێ پردی بهرزی كهوانهیی، شین دروستكهم. ئهمبهر و ئهوبهرم پێكهوه گرێدا...
****
بوون یا نهبون، خهیاڵ یان بیر... بهڕاستی ئێمه ههین یان تهنیا خهوێكین؟ خۆ من ئهم بهیانیه ههستم بهو جوانییهی خهوهكهم كرد، بۆ ئیتر دهبێت نكۆڵی له بوونی بكهم؟! بۆ دهبێت ڕێگه بدهم ئهو ههسته خۆشهم لێبدزرێت به ووتنی " ئهوه خهوێكه و بهس"...
جیهانێكی بێخهو چهنده ناخۆشه، با خهوهكهش ناخۆش بێت... با خهو بمێنێت... نا، ڕێگه نادهم كهس خهوهكانم بدزێت.
12.8.03
10.8.03
ڕۆژانێك ههن
ڕۆژانێك ههن
ئهو كاتهی تهنیا تیشكێكی ههتاو بهسه
و دنیا ڕهنگ دهگۆڕێت
گوڵه گێلاس له ئاسمانهوه دهبارنه ناو كۆشت
كات به دهم ستران گووتنهوه به ناو تۆدا تێدهپهڕێ
ڕۆژانێك ههن
ئهو كاتهی ههموو شت شهوه
ئهو كاتهی سات ماندهگرێت
و ئاو دهوهستێت
ڕۆژ پێڵوهكانی ناكاتهوه
ژیان چهك فڕێدهدات و دهڕووخێت.
Jon Milos
*****
به ڕووتی وهستاوم
بهرامبهر دهموچاوی خوا
سهرم شۆڕ كردهوه
لێوهكانم گهست
مهمكمم به دهستهكانم شاردهوه
ئهو خوێنهم مژی
كه له شانمهوه دهپڕژانه خوارێ.
سهرم بهرز كردهوه
هیچم نهدیت
ناوی خۆمم هاوار كرد
كاتێ هیچم نهبیست
" بۆ" ێك
له قوڵپهی گریانیدا.
Rawia Morra
9.8.03
دوێنێ و پێری ئاوها بوون:
خوشكه بچوكهكهم؛ لهڕتر له ههموو كاتێك، پێكهنینێكی بهرین بهسهر دهموچاوییدا. كابرا سهر چهرموهكه دێت باوهشی پێدادهكات و دهڵێ" تۆ تهنیا مرۆڤێكی كه ههمیشه بزهت لهسهر لێوه".
كه پیاوهكه وا دهڵێت من نیگهرانتر دهبم... پهی بهو پێكهنینه سهر شێتانه دهبهم. پێكهنینهكانی 7-8 ساڵ پێشم دێتهوه بیر. هیوادارم له ههڵهدا بم...
برا بچوكهكهم؛ قژه لووله پڕهكهی له ژێر لێفهكهوه دیاره. به ئهسپایی لێفهكهی لهسهر لادهبهم و ماچێكی دهكهم... چاوه خهواڵووهكانی به ئاستهم دهكاتهوه و بزهیهكی شیرین دهكهوێته سهر لێوهكانی: بهیی گیان دهڕۆی؟!. من فریا ناكهوم وهڵامی دهمهوه دووباره خهو دهبێتهوه میوانی. دهزانم ماندووه. دوێنێ شهوكار بوو.
كاكم؛ خهریكی ڕیش تاشینه و ئهویش خۆی گووتهنی حهجی ساڵانهی دهكات بۆ ئهم وڵاته. دهڵێ: پهلكه گیان جانتاكانت ئامادهن؟ منیش دهڵێم: ههر ئهو جانتایهم پێیه. پێدهكهنێت و دهڵێ : عهجایهب. منیش پێیدهڵێم : وا باشه كهر كوڵ و بار سووك!. دوواتر كه دهڕۆم دهیبینم كه له بالكۆنهكه وهستاوهو به كامیراكهی وێنهم دهگرێت.
دایكم: كراسێكی پیرۆزهیهی كوردی لهبهره و بنملێكی سپی بهسهرهوه. دهستهكانی ماچ دهكهم. باوهشی پێدادهكهم، گوێم له تهپهی دڵییهتی... بۆنی دهكهم... بۆنی هێنده خۆشه... بۆنی عهتر نییه. بۆنی تایبهتی خۆیهتی. بۆنی دایكمه...
دهستمدهگرێت نایهڵێت بڕۆم تا ئایهتولكورسیم پێدا نهخوێنێت...
*********
ئێستا له ماڵی خۆمم. بهڵام پڕم له تاسه. سهیر ههست به تهنیایی دهكهم.
دهڵێم ماڵی خۆم. بهڕاست ئێره ماڵی منه، یان ئهوێ كه دایكمی لێیه؟!
تهماشا چۆن بووم به دوو پارچه... چۆن لهت بووم له نێوان ئێوه و ئهو. چ یهكگرتنێك كه جیابوونهوهیهكی وای پێوه بێت. ساڵێك زێتره ئهم یهكگرتنهم ههڵبژارد... ساڵێك پتره جیابوونهوهم ههڵبژارد...
ئێستا لێرهم نه ئهو لێرهیه، نه ئێوه... تهنیای تهنیا...
8.8.03
Gift I speak out of the deep of night
Persian: Hediyeh
out of the deep of darkness
and out of the deep of night I speak.
if you come to my house, friend
bring me a lamp and a window I can look through
at the crowd in the happy alley.
Forugh Farrokhzad
هدیه
من از نهایت شب حرف میزنم
من از نهایت تاریكی
و از نهایت شب حرف میزنم
اگر به خانه من امدی برای من ای مهربان چراغ بیاور
و یك دریچه كه از ان
به ازدحام كوچه خوشبخت بنگرم
فروغ فرخزاد
تازه هاتوومهتهوه. قۆڕهی زگم دێت له برسا. باوهڕكهن ڕیخۆڵه بچوكهكهم خهریكه گهورهكه دهخوات. له سهتڵێكی بچوكی ماست و قاڵبێك پهنیر زیاتر هیچ نادۆزمهوه. لهوهش گهڕێم یهك پارچه نانیش لهم ماڵهدا نادۆزمهوه...
خهڵكینه هاو، بهخوا هاو... ئهوه درا له دهرگا و كابرایهك به خۆی و كارتۆنه پیتزاوه هات. ههر بژی ئیتالیا، بژی تهلهفۆن، بژی هێنانی پیتزا بۆ ماڵان... بژی خۆم كه به لهززهتهوه دهیخۆم! بژی تۆش كه هاوكات قسهت لهگهڵ دهكهم. بژی ههموومان.
****
پهندێكی كوردی " زگی تێرم، ئهسپی ژێرم".
****
خوشكه بچوكه تا بڵێی ئازیزهكهم"كه دوێنێ لهناو تهمومژدا ونتم كرد"، ببوره كه هێنده باسی خواردن و نهوسنی دهكهم.
4.8.03
پیاوهكان دانیشتبوون و ههر كهسه و باسی یادگاری سهردهمی لاوهتی و دڵداری خۆیان دهكرد. ئهمهیان دهیگووت چۆن سهرڕێگهی كانی گرتووه له كیژان و ئهوی دی دهیگووت چۆن یهكهم ماچی كردووه و ئهمیش باسی نامهكانی خۆی و كۆنه یارهكهی دهكرد. ژنهكانیان دانیشتبوون بێدهنگ و بزهیهكیان لهسهر لێوان بوو. جارجارێكیش به سیلهی چاو تهماشایهكی مێردهكانیان دهكرد و سهرێكیان ڕادهوهشاند، یان لچێكیان ههڵدهقورتاند... پیاوهكان لهسهر باسهكانیان بهردهوام بوون و ئهوانیش به سیلهی چاو تهماشای ژنهكانیان دهكرد بۆ ئهوهی بزانن تا چ ڕادهیهك توڕه بوون یان كهی دهتهقێنهوه بهسهریاندا...
نازانم، تۆ بڵێی بهم قسانه و ئهم جۆره یهكتر قهڵسكردنهو كهڵهشێر و مریشكیه دهیانویست چی بسهلمێنن؟... یان تهنیا كایهیهكی پاكی مناڵانه بوو... بهڵام كه ژنهكانیش به فیتی یهكێك له ژنهكان دهستیان كرد به گێڕانهوهی بهسهرهاتی دڵداری كۆنی خۆیان، ئهو دهم پیاوهكان ههروهك تاوسێك كه چاوی به پێی كهوتبێت ئاوها فس بوونهوه.
بێدهنگی باڵی بهسهر میوانهكاندا كێشا...