دهزانن ئهم باسهی دهیكهم زۆر جار گووتراوه و ههمیشهش ههمان ژانی ههیه وهكو یهكهمجار. دوعایهك دهكهم ههموو بڵێن ئامین. خوایه بۆ خاتری ئهم مانگی موبارهكی ڕهمهزانه كهس تووشی به تووشی فارسهوه نهبێت. ئهها ئێستا دهڵێن ڕهگهز پهرستهو نهتهوهپهرسته، بهسهری خۆم قهسهم له خۆم زیاتر كهس پهرست نیم. با باسهكهتان بۆ بگێڕمهوه.
هاوكار: تۆ له كوێ لهدایك بووی؟ ( ئهم پرسیارهی دووبارهیه)
من: كوردستان
هاوكار: ئاها، سهنهندهجی ههستی؟
من: نا لادێیم، له سنه له دایك نهبووم. مهبهستم له كوردستان ناوی ووڵاتهكه بوو. چیبكهم باران دهباری و منیش دهست له گیرفان و به پیاسهوه كوردایهتیم هاتبوو.
هاوكار: جا خۆ وڵاتێك نییه ناوی كوردستان بێت. بهڵام پارێزگای كوردستان ههیه له ئێران.
بارانهكه به خوڕتر دهباری و منیش وهكو دهزانن ماوهیهكه ژیان به دڵی من نییهو زۆریش توڕهم. چیدی تهحهمولم نهما و دهستمكرده خوتبهی جومعه له بارهی چهمكه جۆراوجۆرهكان بۆ ئهوهی بیسهلمێنم كه بهڵێ كوردستان وڵاته و پارچهپارچه كراوهو زمانو فهرههنگی تایبهت به خۆمانمان ههیه....
هاوكار: دهی ئهگهر به قسهی تۆ بێت دهبێت بهلوچ و ئازهری و كورد و گێلهكی و ئهوانهش ههركهس به زمانی خۆی بخوێنێت. كه ئهمهش دهبێته هۆی لاواز بوونی زمانی فارسی و كه ئهویش دهبێته هۆی پارچه پارچه بوونی" ئیران ئهزیز ما"!
من: So what? ئهوه نییه كوردستان پارچه پارچه بووه؟ ئێرانیش ئهزیزی من نییه!
هاوكار،چاوی زهق بوو: ئێ ڤای! تۆ كه ناسیونالیستی!!!!! ئاوها خراپه بیركهیتهوه. ئێمه دهبێت مرۆڤانه بیر بكهینهوه...
ده ئینجا بێزت لهو دایكوبابه كورده نهیهتهوه كه مناڵهكهیان دهنێرن فێری زمانی میللهتێك بێت، ئاوها بیرت لێدهكاتهوه.
خوایه گیان تهحهمولیش به من عهتا كهی تا مانگی شهشی ساڵی داهاتوو، لهگهڵ ئهم بیچمهدا بسازم.
تێبینی: هاوكارهكهم ئهسڵهن نهتهوهپهرست نییه و زۆریش دڵی كهبابه بۆ فهڵهستینیهكان.
ئامینهكهتان له بیر نهچێت.
31.10.03
28.10.03
من توڕهم، تۆش توڕهی. ههردووكمان توڕه و بێزاری ههمان چیرۆكین كه دووباره و سهدباره و ملیۆنباره دهبێتهوه.
*****
بهندهرێك، كهنارێكم دهوێت ئارامی تێدا بگرم...
*****
كلیكی دهكهیت، ئهو نامێنێت و چاوهكانی من و تۆش پڕ دهبن له فرمێسك.
26.10.03
22.10.03
ئهو نووسهره
چهند چیرۆكێكی زۆر كورت
دهپرسێت
پێیگووتم: " ههڵمگره": ههڵمگرت.
به قاچهبڵاوهكانی دهوری كهمهرمی گرت. به ههموو لهشی گوشاری خسته سهر كهمهرم. ماچی كردم و دهستی به مهچهكمدا هێنا:
- دایه. دهستت قهڵهوه.
دامبهزاند. گووتی:
پاش ئهوهی گوێت له ههواڵهكان بوو ههڵمدهگریتهوه. سهرم ڕاوهشاند.
چووه داڵانهكهو دهستیكرده یاری تۆپتۆپێن، پاشان دهرگاكهی بۆ هاوڕێیهك كردهوه. هاوڕێكه ههڵیگرت بهڵام كهمێك خاوهخاوی كرد و پاشان خۆی دزییهوه. پاش ماوهیهكی كورت هاتهوهو گووتی:
- " ههڵمگره".
گووتم: نا، گووتی:
- چایتان لهگهڵدا دهخۆمهوه.
لێیتوڕه بووم.
ئهو دهم، پاش بزربوونێكی كورت به خۆی و تفهنگهیهكهوه هاتهوهو له پڕ پرسی:
- دوژمن یانی چی؟
****
خهون دهبینێ
لهناو كۆشم دانیشت. دهستهكانی پێچایه دهوری ملم و گووتی:
ـ كاتێك گهوره دهبم سهردانیت دهكهم. ههر لهم ماڵهدا دهمێنیتهوه؟ چۆن بزانم تۆ لێرهی؟
گووتم:
فێری نهخشه و شوێنهكان دهبیت.
گووتی:
- ماڵێكی گهورهم دهبێت، وهكو كۆشك، باخهكهی وهكو دارستان، چوار سهگیش پاسهوانیی دهكهن. وهكو ئهوانهی پاسهوانی پۆلیس دهكهن. كارهكهرێك و ئاشپهزێكیشم دهبێت.
گووتم:
- ئهدی ژنهكهت؟ و مناڵهكانت؟
گووتی:
نا. نا ژن ناهێنم با له مناڵهكانم نهدهم و ژنهكهشم له ماڵهوه تهنیا نهبێت.
كهمێك بێدهنگ بوو پاشان له له كۆشم هاته دهرێ و به ناو ژووره تهسك و چكۆلهكهدا ڕاوڕاوێنی كرد و ههندێك به تۆپهكهی كایهی كرد و گوڵدانێكی گڵینی شكاند و منیش لێی توڕه بووم و نانی ئێوارهمان خواردو پهرداخێك شیری خواردهوهو خهوت.
دامپۆشی و له خۆم پرسی:
- دهبێت خهون به چییهوه ببینێ؟ و چۆن؟
چاوهڕێی دهكات
زستان
پهنجهرهكهم داخست و پهردهكانم كردهوه، گوێیی له جوڵانهوهكانم بوو. به باوێشكدانهوه له ژوورهكهی هاتهدهرێ.
- دایه... ههستاوی؟ بهیانی باش...
خۆی لێم نزیك كردهوه، گووتم: كاتی چوونه فێرگهیه، گووتی: كهمێك خۆم گهرم دهكهمهوه... پێ تهزیوهكانی به قاچمهوه نووساند چپاندی:ڕووم لێكه! وامكرد،
وهكو ههمیشه پرسیاری ژێر چاوی شین و خاڵهكانی دهموچاوم كه بههۆی تهمهنهوه درووست بوونی كرد و گووتی:
بۆ كاتێك پێدهكهنی ئهو هێڵانه دروستدهبن؟
گووتم: ئاخر من گهورهم.
تهماشای میچی ژوورهكهی كرد، گۆناكانی سورههڵگهڕان، گووتی:
مرێم گهوره نابێت، دوێنێ كاتێك له فێرگه هاتینهوه ئهم بڕیارهماندا، پێیشم گووت لهبارهی بڕیارهكهوه هیچ به خالید مهڵێ، خالید دهڵێ مرێم هاوڕێی ئهوه چونكه له پۆلدا له تهنیشتی ئهو دادهنیشێ.. بهلام خۆ ئهو نازانێت مهتهڵی بۆ بڵێ.. من له دوورهوه لێیتێدهگهم... مهتهڵی بۆ دهڵێم و ئهو پێدهكهنێت و نازانێت ههڵیبێنێت و من بۆی ههڵدێنم..
مرێم گهوره نابێت.. تۆ بۆ بڕیارت دا گهوره بی؟
گووتم: بۆ ئهوهی تۆ ببیت..
خۆی له ناو سینگمدا گرمۆڵه كرد و ههستم كرد پهنجهكانی پێی خهریكن گهرم دهبنهوه.
گووتم. دهبێت بچیته فێرگه..
سهری لهژێر لێفهكهدا شاردهوه و باوهشی پێدا كردم.
گووتی: كهمێك خۆم گهرم دهكهمهوه و داویی دهچمه فێرگه... مرێم لهبهردهرگا چاوهڕێمه.
سهرچاوه: هادیا سهعید
الاغتراب الادبی 1987
یهكهم بهفری ئێره باری. جوان بوو بهڵام هیچ پێمخۆش نهبوو. هێشتا پاییز زۆری ماوه، ئهم بهفره بۆ وا نوره بڕی كرد؟!
21.10.03
تهنیا بوون یانی كه هاتیتهوه... CLENCHED SOUL I have seen from my window Sometimes a piece of sun I remembered you with my soul clenched Where were you then? The book fell that always closed at twilight Always, always you recede through the evenings
هێلكهوڕۆن بخۆیت.
كترییه چاییهكهت لهسهر ئاگر جێبهێلیت تا ئاوی تێدا نامێنێت و دهسووتێت.
هیچ شتێك تامی هیچ نهدات.
پشتی ملت ههڵكڕێنی و بهناو ماڵدا هاتوچۆ بكهی بێئهوهی بزانیت چیت دهوێت.
كهسێك نهبێت شهڕی پێبگێڕی.
ههندێك مانای تریشی ههیه:
یانی هێلكهوڕۆنهكه لهسهر مێزی كهمپیوتهرهكهت دهخۆی.
یانی كه كترییهكه سووتا. سوك و باریك لای دهبهی بێئهوهی كهس پێتبزانێت.
بۆ بێ تام بوونی شتهكان هیچ بههانهیهك نادۆزمهوه. بێتامهو ئاهانێ.
یانی كه هاتوچۆت كرد بیرت دهكهوێتهوه كۆڵێك كار ههیه كه دهبا زۆر له مێژه كردبات. زۆر چاكه، تهنیای و ههمووی گورجوگۆڵانه جێبهجێ دهكهی.
یانی ههمیشه خوا ههیه كه له كاتی تهنیاییدا یهخهی بگریت و شهڕی پێبفرۆشیت.
We have lost even this twilight.
No one saw us this evening hand in hand
while the blue night dropped on the world.
the fiesta of sunset in the distant mountain tops.
burned like a coin in my hand.
in that sadness of mine that you know.
Who else was there?
Saying what?
Why will the whole of love come on me suddenly
when I am sad and feel you are far away?
and my blue sweater rolled like a hurt dog at my feet.
toward the twilight erasing statues.
Pablo Neruda
ـ سوعاد دهناسی؟
ـ نهخێر!
- دوێنێ له فڵان ڕۆژنامه باسیان كرد. ئهویش خهڵكی ووڵاتێكی لای تۆیه.
ـ هم
ـ سوتاندبوویان، ئۆی چ ژیانێكی ناخۆشی ههبووه. ڕێك وهكو بهنده، ئۆی چۆن زوڵمی لێكراوه. ئاخ، ئۆف... ئهی كتێبهكهی ( كتێبفرۆشهكهی كابول) ت خوێندۆتهوه؟ توخوا ئهوانه بهشهرن؟! وای كه پیاوێكی خراپ بووه. بهڕاستی نووسهرهكهی ژنێكی لێهاتوو بووه كه توانوویهتی شتی وا ئاشكرا بكات... ئا وایه ئاخر نهرویجی بوو، ئهی چۆن. بهخوا ئێوه بهدبهختن، ئای قوڕتان بهسهر، ههش بهسهرینه... باش بوو هاتی بۆ ئێره... تۆش پێتوانییه، ئینگا؟! ئا بهڕاست ئێرهت پێخۆشه؟ دڵنیام پێتخۆشه، خۆ لێره مهجبور نیت سهرپۆش لهسهركهیت و ناتسوتێنن و......................................................................
تۆش بۆشقاپهكهت ههڵدهگریت و به خێرایی دهچیته دهرێ. ئهو و ئینگا و سوعاد و كتێبفرۆشی كابول و نوسهری كتێبهكهو خۆت و ئهم وڵاته و وڵاتهكهی خۆت و عهرز و ئاسمان بهر لهعنهت دهدهی.
20.10.03
چهنده تهنهان. دهنگی شهمهنهفهر دێت... دهنگی غهڵبهغهڵبی خهڵکی دێت. دهنگت دوور و ماندووه. دهنگت پڕه له ماندوو بوون، له ههڵگرتنی بارێكی قورس، پڕه له بێزاری... تهنیا دهڕۆن و تهنیا دێنهوه، تهنیا بڕیار دهدهن، تهنیا و زۆر شتی دی... منیش نازانم چی بكهم... منیش تهنیا بۆ تهنیایی ئێوه دهگریم.
19.10.03
مناڵهكانی وازیان له كوردی خوێندن هێنا. خوێندن یان نهخوێندنی زمانی دایك، یان خۆ به كورد زانین یان نهزانینی كوردهكان شتێكی تایبهتی ئهو كهسانهیه و هیچ پهیوهندی به منهوه نییه. خۆ تۆ به زۆر ناتوانی خهڵك بكوردێنی یان بعهرهبێنی. به ههرحاڵ ووتیان بۆ مناڵهكانت چیدی كوردی ناخوێنن. باب و داك به یهک دهنگ گووتیان: ئهیهڕۆ كوا ئێرانییهك ئهتوانێ مناڵهكانی من فێری كوردی بكات. ههر مهعقولیش نییه...
داك و بابهكهی دیش مناڵهكهیان دهنێرنه فێربوونی زمانی فارسی. داكت فارسه؟ نا، ئهدی بابت؟ نا... له ماڵێ به چ زمانێك قسه دهكهیت؟ كولدی...
بهڵام دایهو بابه دهیانهوێ فێری فارسی بم. ئاخر فارسی باشه.
داكوبابی ماشهڵایان لێ بێت سابڵاخییهك قسان دهكهن تۆزی لهسهر نانیشێت و زۆریش باسی كهلتوری كوردان دهكهن. ئێستاش دهڵێم كهیفی خۆیانهو ههر كهسه ئازاده له فێربوونی چ زمانێك و چۆنیهتی پهروهردهكردنی مناڵهكانی. بهڵام خۆزگه چاوتان لهومناڵه دهبوو كه چۆن چاوهکانی خڕ خڕ دهبوون ودهمی مهترێك داچهقابوو كه گوێی له مامۆستا فارسهكهی دهگرت... چۆن مناڵه فارسهكان به تهوسهوه پێیان دهگووت خۆ تۆ زمانی دایكیت فارسی نییه، لێره چ دهكهی؟. مناڵهكه دڵتهنگه و هیچ ڕۆژانی سێشهممهی پێخۆش نییه.
18.10.03
16.10.03
ڕیبێكا: داده، نامهوێت ههموو شته خۆشهكان كۆتاییان پێبێت. ههر لهبهر ئهوهشه ههمیشه تۆزێك له ناو دهممدا دههێڵمهوه بۆ ئهوهی پاشتر بیمژم و ههر تامهكهی بمێنێت.
****
ئێواران كه لهسهر كار دێتهوه جانتاكهی پڕ دهبێت له وێنهی ڕهنگاوڕهنگ. ئهو نیگارانهی مناڵان بۆیان كێشاوه. كه جانتاكهی دهكاتهوه ڕهنگی نیگارهكان وهكو دهیان پهپولهی باڵ نهخشین باڵهفڕێ دهكهنه دهرهوه. پهپولهكان دیواری ماڵه بچوكهكهی دادهكه هێندهی تر جوان دهكهنهوه. ماڵی دادهكه دهبێته پهلكهزێڕینه...
15.10.03
پاییز و سارد و تاریكی و نازانم ههزار و یهك شتی دی. ئهمڕۆ پاش ماوهیهك دووری له وێبڵاگئاوا هاتمهوه. كۆڵێك گۆڕان ڕوویدابوو... ناوی تهوار نهمابوو... دڵم زۆر سهیر تهنگ بوو. ناشمهوێ هیچی لهبارهوه بنووسم. چونكه نازانم بۆ دیاری نییه. لهوانهشه پاییز بێت و بهرهو گهرمهسێر فڕی بێت. كێ چوزانێت؟!!!
كۆڵێ قسهو غهیبهت و دهنگوباسم لا بوو بۆتانی باسبكهم. بهڵام تاقهتم نهما. جارێ دانیشن بهخێر.
4.10.03
ڕۆڵی دهرپێ له خهباتدا
له ماڵی بهردهقانی باسی پارچهی دهرپێی كوردی كرابوو. منیش یهكسهر دوو دهرپێم بیركهوتهوه.
یهكیان دهرپێكهی تهلێ خانم بوو. تهلێ خانم لهگهڵ مێرده لهپێكهوتووهكهیدا له ژوورێكی تهنهكهیی قهراغ شار دهژیا. ئهم ژن و پیاوه ههمیشه پێكهوه بوون. تهلێ خانم زۆر به باشی ئاگای له مێردهی بوو.
تهلێ ههمیشه دهم به پێكهنین بوو، ههرگیز ڕووی گرژیت نهدهبینی. ههمیشه كراسی سووری لهبهر دهكرد، چاوهكانی پڕ كل بوو، پڕ ملی بوو له موروی شینی چاوهزار، ملوانكهی شهوه، مێخهك بهند و شۆڕاوهی كوڕهمهكه به سوخمهكهیهوه بوو.
ئهم خانمه ههفتهی جارێك جلوبهرگی دهشت و له سهربانی ژوورهكهیدا ههڵیدهواسین. جلی مێردهكهی ههموو ڕهش و قاوهیی بوون، له نێو ئهو ههموو ڕهنگه بۆر و ههمسهدا دهرپێكهی خۆشی ههڵدهواسی. دهرپێیهكی ئهتڵهسی نارنجی بوو...
ئهو سهردهمهی تهلێ ئهو دهرپێیهی ئاوها ههڵدهواسی ئێستاشی لهگهڵ بێت، سهردهمی قهلهڕهشهكان بوو. له وڵاتێكیش كه قهلهڕهش حوكمی كات ههموو ڕهنگێكی جوان، ههموو بزهیهك، ههموو بۆنێكی خۆش قهدهغهیه.
تهلێ لهگهل ئهو ههموو نههامهتییه، نه بزهی لێوی بڕا، نه جلوبهرگی ئاڵاوواڵا، نه بۆنی خۆشی مێخهك.
دهرپێی دووهم:
ئهم دهرپێیه یهكدانه نهبوو، ڕهنگهكانی و پارچهكانیشی جیاواز بوون. ههر له ئهتڵهسی مۆرهوه بیگره ههتا دهگاته حهسیرهی زهرد و كودهری شین و نازانم چی و چی.
ئهم دهرپێیانه زۆر به شێوهیهكی تایبهتی دوورابوون. له ڕوواڵهتدا هیچ جیاوازییهكیان لهگهڵ دهرپێكانی تردا نهبوو. ئهم دهرپێیانه ههرگیز لهبهر ههتاو ووشك نهدهكرانهوه. ئهگهریش ڕۆژێك له ڕۆژان ئهو بهخت و تالیعه ڕووی تێكردایه كه له سهر تهنافی حهساردا ههڵواسرابا ئهو دهم به سهرپۆش یان كراسێكی دی دادهپۆشرا. مرۆ دهیتوانی وای بۆ بچێت كه ئهمه شوورهییه دهرپێی ژنان ئاوها ئاشكرا ههڵخرێت و شهرع ڕێگهی نادات و ئهم شتانه ( پهکكوو، ئهم شهرعه چهنده وورده)... بهڵام پاشتر و پاش چهند ساڵێك دهركهوت كه ئهم دهرپێیانه ئهركی گرنگیان لهسهر شان بوو.
له دیوی ناوهوهی ئهم دهرپێیانهدا گیرفانی ئهندازه جیاواز دوورابوون. گیرفانی بچوك، گهوره، سێگۆشه، لاكێشه و ... هتد. ههر جارێكیش كه خاوهن دهرپێ له شاخهوه بۆ شار یان به پێچهوانهوه یان له نێوان شارهكاندا هاتووچۆی دهكرد، دهرپێ دهبوو به سندوقی پۆست و دهیان پهیامی به دهورووبهردا بڵاو دهكردهوه...